28 lip Jaki nurt terapeutyczny wybrać?
Jaki nurt terapeutyczny wybrać?
Decyzja o rozpoczęciu psychoterapii pojawia się najczęściej w trudnym dla nas momencie. Coś przestaje działać, trudno już udawać, że wszystko jest w porządku. Czasem pojawia się zmęczenie, czasem lęk i bezsilność albo pustka, której nic nie jest w stanie wypełnić. Zaczyna się walka o przetrwanie, która z dnia na dzień jest coraz bardziej wymagająca, coraz częściej pojawia się myśl „nie dam już dłużej rady”. Bywa też tak, że przyczyną szukania psychoterapeuty jest sugestia partnera, rodziny, przyjaciół. Podejmujesz ważną decyzję: „spróbuję..” ale.. od czego zacząć? Jak się za to zabrać? Czego ja właściwie potrzebuję? Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę hasło „psychoterapia”, by natychmiast zostać zalanym dziesiątkami wyników, z których wiele zawiera specjalistyczne pojęcia, skróty i nazwy, które nic nam nie mówią. Psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, humanistyczna, systemowa, integracyjna, do tego skróty CBT, ACT, EMDR, TSR, które zamiast poczucia ulgi, sprawiają, że pojawia się dezorientacja i pytanie: jaki nurt terapeutyczny będzie dla mnie najbardziej pomocny?
Nie trzeba być ekspertem w dziedzinie psychologii, żeby zacząć psychoterapię! Nie trzeba też znać nazw wszystkich podejść, ani rozumieć na czym szczegółowo polegają. I naprawdę, możesz nie wiedzieć, co będzie dla Ciebie najodpowiedniejsze! Wystarczy ogólny zarys, który może podpowiedzieć Ci czego możesz się spodziewać. Bo nurt terapeutyczny jest niczym innym jak sposobem pracy. To po prostu sposób patrzenia na człowieka, na jego trudności, na to, skąd się one wzięły i w jaki sposób można im zaradzić oraz jakich narzędzi terapeutycznych użyć w procesie. Każda modalność opiera się na innych założeniach. W jednych więcej uwagi poświęcisz na tym, co nie działa w tu i teraz, inne sięgają daleko do przeszłości w poszukiwaniu źródeł, w jeszcze innych terapeuta zaprosi Cię do ruchu albo przyjrzycie się Twojemu otoczeniu. Warto podkreślić, że nurt terapeutyczny to droga, którą będziesz podążał do zmiany wspólnie z terapeutą. Zupełnie jak wybór trasy podróży – być może wolisz piękne widokowe serpentyny, być może autostradę – cel jest dokładnie taki sam: dotrzeć do celu. A, jak to w podróży bywa – po drodze możesz zobaczyć inne, dodatkowe miejsca, które będą warte zatrzymania się na dłużej…
Kilka słów o tym, jak różnie można pracować
Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) należy do podejść najlepiej przebadanych naukowo. Zakłada, że emocje i zachowania wynikają z określonych sposobów myślenia. Celem terapii w tym podejściu jest rozpoznanie tych schematów i ich zmiana. To co charakteryzuje ten sposób pracy to jasno określony cel i struktura. Praca skupia się głównie na teraźniejszości i obejmuje m.in. naukę nowych sposobów reagowania, ćwiczenia poznawcze, strategie radzenia sobie w trudnych sytuacjach, eksperymenty. Przeszłość (okres wczesnodziecięcy, nastoletni ale też wszelkie trudne doświadczenia z Twojego życia) stanowi źródło Twoich predyspozycji i podłoże aktualnych trudności. Psychoterapia CBT często rekomendowana jest w leczeniu zaburzeń lękowych, depresyjnych, w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych i problemach z regulacją emocji. Sprawdza się także w pracy z niskim poczuciem własnej wartości, nadmiernym napięciem, przewlekłym stresem czy wypaleniem.
Psychoterapia w nurcie psychodynamicznym zakłada, że wiele trudności psychicznych ma swoje korzenie w przeszłości, w relacjach z bliskimi, w doświadczeniach wczesnodziecięcych, w wewnętrznych konfliktach, które pozostały nierozwiązane. Praca w tym podejściu opiera się na rozmowie, refleksji i interpretacji. Ważną rolę odgrywa tutaj psychoterapeuta, która staje się lustrem dla powtarzających się schematów przeżywania i budowania relacji. Psychoterapia psychodynamiczna pozwala zrozumieć, dlaczego pewne emocje lub reakcje pojawiają się automatycznie, bez udziału świadomości. Proces ten bywa dłuższy, ale pozwala dotknąć przyczyn trudności i wprowadzić głęboką zmianę.
Psychoterapia Gestalt opiera się na przekonaniu, że każda osoba ma w sobie potencjał do wzrostu, rozwoju i samorealizacji. W tym podejściu najważniejsza staje się relacja oparta na autentyczności, empatii i akceptacji. Psychoterapeuta nie narzuca interpretacji, nie ocenia, nie kieruje, raczej towarzyszy, z uważnością, cierpliwością i wiarą, że kontakt sam w sobie ma wartość leczącą. Celem terapii jest odzyskanie kontaktu ze sobą, z własnymi potrzebami, emocjami, pragnieniami. Podejście to bywa pomocne w sytuacjach kryzysu egzystencjalnego, poczucia zagubienia, braku sensu, utraty kierunku, problemów z tożsamością. Bardzo często na sesjach wykorzystywane są różne rekwizyty, ruch.
Psychoterapia systemowa przyjmuje inne założenie. Trudność, z którą przychodzisz, rozpatrywana jest w kontekście całego systemu np. rodziny, związku, grupy społecznej. Często to, co na pierwszy rzut oka wydaje się indywidualnym problemem, okazuje się być efektem złożonych interakcji i ról pełnionych w relacjach. Psychoterapia systemowa przygląda się wzorcom komunikacji, przekazom międzypokoleniowym i utartym sposobom funkcjonowania. To podejście znajduje zastosowanie zarówno w terapii rodzinnej i par, jak i w pracy indywidualnej, szczególnie wtedy, gdy trudności mają charakter powtarzających się schematów relacyjnych.
Psychoterapia integracyjna to z kolei podejście, które łączy różne nurty i techniki. Nie oznacza to przypadkowego miksowania metod, wprost przeciwnie, wymaga dużej wiedzy, doświadczenia i uważności ze strony psychoterapeuty. Integracja pozwala na elastyczne dostosowanie sposobu pracy do osoby, jej historii, potrzeb i tempa. Może obejmować zarówno elementy CBT, jak i podejście psychodynamiczne czy humanistyczne. Ten nurt sprawdza się szczególnie dobrze wtedy, gdy nie da się jednoznacznie przypisać trudności do konkretnej kategorii, a potrzeba pracy jest złożona.
Wybór nurtu to początek
Nie istnieje jeden najlepszy sposób pracy psychoterapeutycznej. To, co pomaga jednej osobie, niekoniecznie będzie odpowiednie dla Ciebie. Skuteczność psychoterapii zależy od wielu składowych ale to, co łączy wszystkie modalności to fakt, że najbardziej lecząca jest relacja terapeutyczna! Pamiętaj, że decyzja o rozpoczęciu psychoterapii nie musi oznaczać wyboru raz na zawsze. Pierwsze spotkania służą poznaniu się, zrozumieniu potrzeb i sprawdzeniu czy zaproponowany sposób pracy rzeczywiście wspiera proces zmiany. Terapeuta opowie Ci o swoim sposobie pracy, częstotliwości spotkań. Wybór nurtu terapeutycznego nie musi być ostateczny, ani perfekcyjny. To tylko początek drogi, a najważniejsze jest to, by w tej drodze nie zostać samemu..
Niebawem opowiemy Ci, na co musisz być uważny wybierając psychoterapeutę, jakie pułapki na Ciebie czyhają i jak ustrzec się od powierzenia swojego zdrowia i życia nieodpowiedniemu specjaliście.